Page 6 - ch01

ห น้ า | 6 บทที่ 1  การเปลี่ยนแปลงทางเคมี

ชาและน้ าตาลที่ใส่ในชา ดังนั้น ตัวอย่างชาที่ใส่น้ าตาลจึงจัดเป็นของผสม (mixture) ซึ่งประกอบด้วยชนิดของ

อะตอมหรือโมเลกุลที่ต่างกันสองชนิดหรือมากกว่า ที่สามารถรวมกันในสัดส่วนที่ต่างกัน

ภาพ 1-5 การจ าแนกสสารตามองค์ประกอบของสสาร

[Kotz, Chemistry and Chemical Reactivity 7 edition หน้า 10, 2009, BrooksCole]

สารบริสุทธิ์ยังสามารถจ าแนกออกเป็น 2 ประเภท คือ ธาตุและสารประกอบ ซึ่งขึ้นอยู่กับว่าสาร
บริสุทธิ์นั้นสามารถแยกออกเป็นสารอย่างง่ายอีกได้หรือไม่ ฮีเลียมในเรือเหาะหรือบอลลูนเป็นตัวอย่างของธาตุ

(element) ซึ่งไม่สามารถเปลี่ยนเป็นสารอย่างง่ายโดยกระบวนการทางเคมี น้ าเป็นตัวอย่างของสารประกอบ

(compound) ซึ่งประกอบด้วยธาตุสองชนิดหรือมากกว่า (ในกรณีของน้ าคือธาตุไฮโดรเจนและออกซิเจน) ใน

สัดส่วนที่แน่นอน บนโลกของเรา สารประกอบมีปริมาณมากกว่าธาตุบริสุทธิ์ เนือ่งจากธาตุส่วนใหญ่รวมกับธาตุ
อื่นเกิดเป็นสารประกอบ

ของผสมสามารถจ าแนกออเป็น 2 ประเภท คือ ของผสมเอกพันธุ์และของผสมวิวิธพันธุ์ ขึ้นอยู่กับว่า

สารผสมกันแล้วมีความเป็นเนื้อเดียวหรือเป็นเอกรูปหรือไม่ ทรายที่เปียกน้ าเป็นตัวอย่างของผสมวิวิธพันธุ์
(heterogeneous mixture) และน้ าชาที่ใส่น้ าตาลเป็นตัวอย่างของผสมเอกพันธุ์ (homogeneous

mixture) ซึ่งมองดูด้วยตาเปล่าจะเห็นเป็นเนื้อเดียวกันทั้งของผสม หรือกล่าวอีกนัยหนึ่งคือดูเหมือนมี

องค์ประกอบเดียวในของผสม

การแยกของผสม

วิธีการแยกของผสมออกเป็นองค์ประกอบสามารถท าได้หลายวิธี การแยกอาจท าได้ง่ายหรือยากขึ้นกับ

องค์ประกอบในของผสม โดยทั่วไปของผสมสามารถแยกออกจากันได้ เนื่องจากองค์ประกอบที่ต่างกันจะมี

สมบัติทางเคมีและกายภาพที่ต่างกัน ตัวอย่างเช่น ของผสมระหว่างทรายกับน้ าสามารถแยกออกจากกันได้โดย
วิธีการดีเคน (decanting) ซึ่งท าโดยการเทน้ าออกอย่างระมัดระวังไปยังอีกภาชนะหนึ่ง ส าหรับของผสมของ

ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร. สมศักดิ์ ศิริไชย