Page 9 - กรด-เบส ตอนที่ 2

เอกสารค าสอน 30310259 ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.สมศักดิ์ ศิริไชย

3-4 อินดิเคเตอร์ส าหรับกรด-เบส

อินดิเคเตอร์กรด-เบส (acid-base indicator) คือสารอินทรีย์ ซึ่งสีขึ้นกับ pH ของสารละลายที่อินดิเคเตอร์กรด-

เบสละลายอยู่ นั่นคือ เมื่ออินดิเคเตอร์อยู่ในรูปกรด (ใช้สัญลักษณ์ HIn) จะมีสีหนึ่ง แต่เมื่ออยู่ในรูปเบส (ใช้
-
สัญลักษณ์ In ) จะให้อีกสีหนึ่ง สมดุลของอินดิเคเตอร์ในรูปกรดและรูปเบส เขียนได้ดังนี้
-
+
HIn(aq) + H O(ℓ) In (aq) + H O (aq)
2
3
อินดิเคเตอร์รูปกรด อินดิเคเตอร์รูปเบส
สีของสารละลายที่มีอินดิเคเตอร์ ขึ้นกับความเข้มข้นสัมพัทธ์ของ HIn และ In
-
-
[In ]
-
ถ้า = 1 สารละลายอินดิเคเตอร์จะเป็นสีผสมของ HIn และ In
[HIn]
-
[In ]
-
ถ้า > 10 สารละลายอินดิเคเตอร์จะเป็นสีของ In
[HIn]
-
[In ]
ถ้า < 0.1 สารละลายอินดิเคเตอร์จะเป็นสีของ HIn
[HIn]
ช่วง pH ที่อินดิเคเตอร์เปลี่ยนจากรูปหนึ่งไปเป็นอีกรูปหนึ่ง เรียกว่า ช่วง pH (pH range) ภาพที่ 3-3 เป็น
ตัวอย่างของอินดิเคเตอร์ phenol red
จากสมการ Henderson-Hasselbalch
[base]
pH = pK a + log [acid]

-
[In ]
= pK a + log
[HIn]
-
[In ]
log = pH - p a K
[HIn]
-
[In ] = 10 (pH - pK a )
[HIn]

พิจารณาค่า pH 3 ค่า (สัมพัทธ์กับ pK ) และสีของสารละลายอินดิเคเตอร์
a

th
(Tro, Chemistry Molcular Approach 4 Edition, 2017, Pearson)

ตัวอย่างของอินดิเคเตอร์กรด-เบส และช่วงการเปลี่ยนสีแสดงดังภาพที่ 3-4

เรื่อง  ปฏิกิริยาระหว่างกรดและเบส หน้า 91